Psoriasis is een chronische huidziekte gekenmerkt door rode vlekken bedekt met witte schilfers. Vaak voelen deze vlekken verdikt aan. De huiduitslag komt vooral voor op de hoofdhuid, de strekzijde van knieën en ellebogen, de onderkant van de rug, de benen en armen, de handen en voeten, de lichaamsplooien en het gezicht (vrij zeldzaam). Een veralgemeende vorm over het hele lichaam is zeldzaam.
Soms treden nagelafwijkingen (putjes, dystrofie) of artritis (vingers, tenen) op.

Psoriasis komt vaak voor met arthritis (10%), met de ziekte van Crohn e.a. Psoriasis heeft geen invloed op andere mogelijke ziektes.
De ziekte komt dikwijls familiaal voor. Mensen worden met psoriasis geboren. Iedere persoon die de voorbeschiktheid heeft kan in zijn/haar leven psoriasis ontwikkelen. Dit betekent dat je niet noodzakelijk psoriasis zal krijgen, ook al heb je de voorbeschiktheid. Er bestaat ongeveer 10 procent kans dat een kind psoriasis krijgt indien één ouder psoriasis heeft; 50 procent kans indien beide ouders psoriasis hebben.
Naar schatting leven er in België ongeveer 200 000 à 300 000 mensen met psoriasis.

Soorten psoriasis 

• Psoriasis vulgaris: de gewone psoriasis met plaque, de meest voorkomende vorm. Rode, symmetrische, scherp begrensde, verheven erupties of 'plaques', wisselend van grootte, met zilvergrijze, makkelijk verwijderbare schilfering. Vooral strekzijden van de ellebogen, knieën, behaarde hoofdhuid (men preekt dan van psoriasis capitis), onderaan de rug.
• Psoriasis pustulosa: eerder zeldzame vorm gepaard aan grote puskoppen vooral op voeten en handen. Soms gegeneraliseerd over het hele lichaam, met koorts.
• Psoriasis arthropatica: psoriasis gepaard aan gewrichtsklachten
• Psoriasis capitis: psoriasis van de behaarde hoofdhuid
• Psoriasis inversa: psoriasis in de lichaamsplooien als oksels, lies, onder de borsten& De huid is rood en jeukerig, maar schilfert niet af. Zou vooral voorkomen bij zwaarlijvige mensen.
• Psoriasis unguum: nagelpsoriasis kan voorkomen op één nagel, maar ook op alle nagels van de handen en voeten. Vaak zitten er putjes in de nagelplaat en bruine verkleuring en soms laat de nagel zelfs los.
• Psoriasis ertrodermie: zeldzame vorm van psoriasis over het hele lichaam verspreid met felle roodheid. Komt voor in opstoten.
• Psoriasis guttata (druppelpsoriasis): acuut, gegeneraliseerd voorkomen van kleine rode vlekken, maximaal 1 cm doorsnee, vooral op de romp en de ledematen. Komt vooral voor bij kinderen en jonge volwassenen, soms na een of andere infectie, en geneest in het algemeen spontaan.
Bij 10 tot 30% van de psoriasispatiënten kan zich ook een of andere vorm van artritis (gewrichtsontsteking) ontwikkelen. Dit gaat gepaard met stijfheid en gewrichtspijn, beperking van de beweeglijkheid van het gewricht, enz. Alle gewrichten kunnen worden getroffen.
De ziekte evolueert meestal vrij traag, maar kan soms zeer snel verergeren.

externe link : Afbeelding meest voorkomende soorten psoriasis

Oorzaken

De precieze oorzaak van psoriasis is onbekend. Men vermoed dat het gaat om een immuniteitsstoornis waarbij ons immuunsysteem een verkeerd signaal geeft waardoor de groeicyclus van de huidcellen versneld wordt. Normaal vernieuwt de huid zich om de maand. In een psoriasisletsel evenwel treedt de celdeling in de opperhuid in zeer hoog tempo op, zodat de cellen zich ongeveer 6 maal meer dan normaal in de richting van de buitenste laag van de huid verplaatsen. Daardoor treedt verhoorning of schilfervorming op. Schilfers zijn dus eigenlijk niets anders dan onrijpe huidcellen, die te vroeg zijn afgestoten.
Enkel mensen met de erfelijke predispositie (voorbeschiktheid) krijgen deze huidkwaal. Psoriasis is daarenboven ook een stressgevoelige ziekte. Stress moet dan in zijn ruimste betekenis opgevat worden. Bewezen is bijvoorbeeld dat bij studenten in de blokperiode, bij gehuwden met gezinsmoeilijkheden … de psoriasis uitbreekt of verergert. Anderzijds kan de psoriasis verminderen of zelfs helemaal verdwijnen wanneer een persoon zich happy voelt of met vakantie gaat.
Andere uitlokkende factoren kunnen zijn : irritatie of wrijving, een kwetsuur, infecties gepaard gaande met koorts, invloed van de hormonen bij vrouwen, bepaalde geneesmiddelen en het klimaat.
Belangrijk om weten is dat psoriasis NIET besmettelijk is.

Verloop van psoriasis

Psoriasis is niet bij alle patiënten even erg en de leeftijd waarop de ziekte zich manifesteert kan ook verschillen. Sommige patiënten hebben maar hier en daar een vlekje, anderen staan van kop tot teen vol. Psoriasis kent ook een golvend verloop : periodes van opstoten worden afgewisseld met periodes van verbetering (remissies).
Heel vaak treden de eerste tekenen van psoriasis op tijdens de tienerleeftijd, rond het 25ste levensjaar of rond de 50 jaar.

Graad van aantasting
• Lichte psoriasisvorm ( ca 5%): komt voor bij ong. 75% van de patiënten
• Matige aantasting (tussen de 5 à 20 %) : bij ong. 20% van de patiënten.
• Erge psoriasis aantasting (tussen de 20 en de 100%) : minder dan 5% van de patiënten

De artsen hanteren momenteel de PASI (Psoriasis Area and Severity Index) score om de ernst van de aandoening in kaart te brengen. Hierbij deelt men het lichaam op in 4 zones en per lokalisatie bekijkt men het percentage getroffen oppervlakte.

Psoriasisbehandelingen

De medicatie bij psoriasis bestrijdt de gevolgen en niet de ziekte zelf. Geen enkele behandeling kan dus blijvende genezing garanderen. Verder wijzen wij erop dat medicatie die bij de ene persoon goed werkt bij een andere misschien geen enkel resultaat zal geven.
Bepaalde medicatie heeft zoveel nevenwerkingen dat je gezondheid er ernstig door geschaad wordt. Goed en eerlijk overleg met je behandelende arts is hier uiterst belangrijk. Experimenteer nooit op eigen houtje.
Sommige behandelingen zijn er vooral op gericht om de huid tijdelijk te 'reinigen', andere zijn er meer op gericht om de ziekte onder controle te houden en opstoten te voorkomen.
Doorgaans zal men, in functie van de ernst van de ziekte, beginnen met de lichtere behandelingen en zo nodig geleidelijk aan overschakelen op een andere behandeling. Men kan soms beter resultaat halen door combineren (2 of meer behandelingen tegelijkertijd) en roteren (de behandelingen afwisselen).

Er zijn 3 grote categorieën van behandelwijzen:

A. Lokale of topische behandelingen

Zalven, crèmes, lotions op basis van teer (verouderd), anthralin (verouderd), cortisone en vitamine D3

Teer (koolteer of van minerale of plantaardige oorsprong) is een (verouderd) product dat nog wordt gebruikt in shampoos en diverse zalven, meestal in combinatie met andere stoffen. Teer verhoogt de gevoeligheid voor de zon. Bovendien kleurt het de kleren en kan het huidirritatie geven..

Vitamine D3
Calcipotriol en calcitriol zijn synthetische vormen van vitamine D3 die de aanmaak van huidcellen afremmen. Het is een effectief maar traagwerkend product. Wordt meestal toegepast in combinatie met andere behandelingen. Wordt niet gebruikt in het gezicht, noch bij kinderen.
Nadelen: calcipotriol kan de huid irriteren, vooral in het begin van de behandeling. Het middel moet 2 maal daags op de plekken worden aangebracht.

Anthralin
Anthralin is een oud product dat gebruikt wordt voor milde tot matige psoriasis, soms in combinatie met lichttherapie. Het kleurt de huid en de kleren en kan huidirritatie geven. Contact met ogen en slijmvliezen moet worden vermeden.

Salicylzuur
Producten op basis van salicylzuur - soms in combinatie met andere producten - vergemakkelijken het loskomen van de witte schilfers, waardoor de werking van andere geneesmiddelen wordt verbeterd.
Mag niet toegepast worden op grote lichaamsoppervlakken, noch bij kinderen.

Cortisone en afgeleiden
Cortisonederivaten vormen een basisbehandeling, vaak in combinatie met salicylzuur, anthralin of koolteer. Ze zorgen voor een ontstekingsremming en afname van de dikte van de psoriasis plekken. Vaak lukt het om met sterke corticosteroïden de huid vrijwel geheel rustig te krijgen.
Cortison is een natuurlijk hormoon dat geproduceerd wordt door de bijnieren, maar wordt ook synthetisch aangemaakt. Er bestaan verschillende klassen. Hun gebruik is afhankelijk van de ernst van de psoriasis, de plaats van de letsels en de leeftijd van de patiënt. Vermits deze geneesmiddelen ernstige bijwerkingen kunnen veroorzaken, moet het gebruik steeds gevolgd worden door de arts en mogen ze slechts tijdens beperkte periodes worden aangewend.
Bij psoriasis mogen nooit orale corticosteroïden worden genomen omwille van het risico op een verergering en veralgemening van de ziekte.

B. Lichttherapie

PUVA (pil + belichting)
Dit is een behandeling waarbij ultraviolet licht wordt gecombineerd met een geneesmiddel (psoraleen) die de huid gevoeliger maakt voor UVA-licht. Door het ultraviolet licht wordt de celgroei beinvloed, evenals de ontsteking van de huid.
Puva heeft bij de meeste psoriasispatiënten een gunstig effect dat echter slechts tijdelijk is. Omwille van de bijwerkingen (versnelde huidveroudering, huidkanker, oogbeschadiging…) wordt deze therapie slechts toegepast bij ernstiger vormen van psoriasis en voor een beperkte duur. Mag niet worden toegepast tijdens zwangerschap.

UVB : smalspectrum en breedspectrum
Bij deze behandeling wordt de huid blootgesteld aan een specifieke golflengte van UV-licht, namelijk UVB. Het is een relatief veilige methode zonder de risico's van Puva-therapie, gebruikt voor matige tot ernstige vormen van psoriasis. Na een eerste intensieve behandeling van enkele weken kan overgeschakeld worden op een onderhoudsbehandeling.

Laser
De nieuwe excimer X-trac laser biedt voor de behandeling van psoriasis een veelbelovende nieuwe ambulante toepassing van lasertechnologie in de lichttherapie aan. Het laserlicht wordt in een zeer hoge dosis op enkele actieve plaques van enkele cm groot geconcentreerd. Door die hoge dosis worden enkel deze plaatsen op de huid tot genezing gebracht en wordt het risico om de huid te beschadigen, verminderd. De nieuwe therapie zou vooral interessant zijn voor gelokaliseerde, hardnekkige psoriasis van het plaque type.
Mensen met een middelmatige aandoening van psoriasis vulgaris stellen meestal een wezenlijke verbetering van de toestand van de huid na slechts 4 à 10 behandelingen met de Xtrac laser vast. In enkele gevallen zag men reeds een duidelijke verbetering na slechts 1 behandeling. Het bereikte resultaat na behandeling kan meer dan 6 maanden behouden blijven .
De resultaten zijn zo te zien beter dan bij de conventionele fototherapie. Het aangename is dat de patiënten minder behandelingen per jaar nodig hebben, om van de symptomen bevrijd te worden. De therapie heeft geen extra medische geld, crèmes, noch enige andere medicatie nodig.
Sinds kort bestaat deze laserbehandeling ook in België. Ze wordt door de ziekteverzekering niet terugbetaald.

 

C. Systemische behandeling

Bij ernstige vormen van psoriasis die niet met lokale middelen of lichttherapie onder controle kan worden gebracht zal de dermatoloog een systemische therapie voorstellen. Controle en begeleiding van deze therapieën horen altijd door de medisch specialist te worden uitgevoerd. Er komen de laatste tijd steeds meer geneesmiddelen op de markt. De meest gebruikte zijn:

Methotrexaat
Metrotrexaat wordt bij de behandeling van kanker gebruikt. Het verhindert de vermenigvuldiging van cellen. Het is een doeltreffend product maar wordt, omwille van de bijwerkingen, slechts gebruikt bij ernstige vormen van psoriasis die niet vatbaar zijn voor andere behandelingen. Het kan oraal of via een inspuiting worden gegeven.
Bijwerkingen zijn o.m. misselijkheid, moeheid, verlies van eetlust, bloedarmoede, lever- en nierschade, enz. Het mag nooit aan zwangere vrouwen worden gegeven. Bij gebruik door jonge vrouwen moet gezorgd worden voor een effectief voorbehoedsmiddel. Het mag niet gecombineerd worden met diverse geneesmiddelen zoals aspirine en andere ontstekingsremmers, diuretica en de meeste antibiotica.

Retinoïden
Retinoïden zijn synthetische afgeleiden van vitamine A. Het enige product op de Belgische markt voor de behandeling van psoriasis is acitretine. Het mag alleen bij de zwaarste vormen van psoriasis worden gebruikt en onder strikte medische controle.
Mogelijke bijwerkingen zijn hoofdpijn, een droge mond, spierpijn, lever- en nierbeschadiging. Het is zeer giftig voor de foetus. Zwangere vrouwen mogen het niet gebruiken. Het moet steeds gecombineerd worden met een voorbehoedsmiddel, tot 2 jaar na gebruik van het product. Mag niet gecombineerd worden met vitamine A en alcohol en met de meeste antibiotica.

Cyclosporine
Dit is eveneens een immuunonderdrukkend middel dat gebruikt wordt om orgaanafstoot na transplantatie tegen te gaan. Het wordt gebruikt voor ernstige vormen van psoriasis die niet reageren op andere behandelingen.
Omwille van de bijwerkingen (o.m. verhoogde bloeddruk, nierbeschadiging) mag het slechts gedurende beperkte periodes worden gebruikt. Regelmatige controle van bloed en bloeddruk is nodig. Nooit in combinatie met ontstekingsremmers, aspirine, de meeste antibiotica, diuretica, enz.

Alternatieve therapieën/huidverzorging

Climatotherapy
Zonlicht heeft een gunstig maar tijdelijk effect op de psoriasisletsels. Dat heeft ook geleid tot speciale behandelingsprogramma's in combinatie met erg zout water, bv. aan de Dode Zee. Dit is een dure, maar wellicht aangename en blijkbaar ook effectieve behandeling die de huiduitslag tijdelijk kan terugdringen.

Dieet
Er bestaat geen enkele aanwijzing dat het dieet enige invloed zou hebben op psoriasis, al zouden sommige mensen zich wel beter respectievelijk slechter voelen na het eten van bepaalde voedingsproducten. Algemene richtlijnen - buiten een gezond en evenwichtig dieet - kunnen niet worden gegeven.
Er bestaat ook geen enkel bewijs dat vitamines of andere voedingssupplementen enig effect hebben op psoriasis. Er bestaan wel enkele studies die suggereren dat visolie en supplementen op basis van teunisbloemolie een gunstig effect zouden hebben, maar de bewijzen blijven zwak.

Homeopathie/acupunctuur
Er zijn tot nu toe geen degelijke studies bekend die enig effect van homeopathie of acupunctuur op psoriasis aantonen.

Meditatie/Relaxatie
Vermits stress psoriasisopstoten kan uitlokken of verergeren, kan het zinvol zijn om relaxatietechnieken aan te leren om stress onder controle te houden. Studies hebben aangetoond dat relaxatie- en stressbeheersingstechnieken het effect van meer traditionele behandelingen kan versterken.
Er zijn ook enkele studies gepubliceerd die een positief effect van hypnose suggereren.

Huidverzorgingsproducten
Er bestaan tientallen huidverzorgingsproducten, vaak op basis van plantaardige olieën zoals Aloë, jojoba, toverhazelaar, enz, die aangeprezen worden voor psoriasisletsels. Hiervoor bestaan geen afdoende bewijzen, maar de vochtinbrengende eigenschappen van deze producten kunnen wel een verzachtend effect hebben.
Bij het baden verdient badolie en badzout de voorkeur op badschuim die de huid kan uitdrogen.

bron: http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=744

info over psoriasis: https://www.psoriasis-fn.nl/

Psoriasisliga: https://psoriasis-vl.be/